Xuất Sắc Hay Suất Sắc

Đội tuyển học sinh Hà Nội tham dự kỳ thi Olympic Khoa học trẻ Quốc tế (IJSO) năm 2024 gồm 6 thành viên, trong đó có 2 em đến từ Trường THCS & THPT Newton, 3 em đến từ Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam và 1 em đến từ Trường THPT chuyên Nguyễn Huệ. Đây là 6 học sinh đã giành giải Nhất tại kỳ thi chọn đội tuyển tham dự kỳ thi Olympic Khoa học trẻ 2024 do Sở GD&ĐT Hà Nội tổ chức.

Những tranh cãi liên quan đến suất và xuất

Bạn đang gặp khó khăn trong việc sử dụng từ suất hay xuất như thế nào cho đúng. Dưới đây là những ví dụ tiêu biểu nhất, dễ gây tranh cãi nhất. Bạn cùng xem nhé!

"Đề xuất" là một phần quan trọng của quy trình đưa ra ý tưởng, giải pháp, hoặc các sáng kiến ​​cải tiến cho một vấn đề cụ thể hoặc giải quyết một vấn đề. Vậy, liệu "đề xuất" hay "đề suất" mới là từ đúng chính tả?

Theo phân tích ở trên, chúng ta có thể khẳng định rằng "đề xuất" là từ đúng, trong khi "đề suất" là từ sai và không mang ý nghĩa.

Sự nhầm lẫn này chủ yếu xuất phát từ cách phát âm giữa "s" và "x" khá giống nhau, làm cho nhiều người ở các địa phương phát âm không đồng đều giữa hai âm này và dẫn đến sự nhầm lẫn trong việc sử dụng "đề xuất" và “đề suất.”

"Cơm suất" thường chỉ việc cơm được bán theo phần với giá cố định, ví dụ như phần cơm 25.000đ sẽ bao gồm cơm, rau, đậu, trứng với lượng nhất định.

Ngược lại, "xuất cơm" lại mang ý nghĩa là động từ, hành động xuất cơm - đưa cơm ra cho người nhận, người mua.

"Chiết xuất" là quy trình trong lĩnh vực sinh học và hóa học, nhằm tách một chất/sản phẩm từ chất/sản phẩm gốc ban đầu. Tùy trong từng trường hợp, từ chiết xuất có thể thuộc động từ hoặc danh từ.

"Chiết suất" của một vật liệu là đại lượng vật lý thể hiện khả năng làm biến đổi hướng của ánh sáng khi nó đi qua môi trường của vật liệu đó, có thể bị khúc xạ ở mặt phân cách. Được biểu thị bằng tỷ số giữa tốc độ ánh sáng trong chân không và tốc độ pha của bức xạ điện từ trong vật liệu, thường được ký hiệu là n.

Trong 2 từ “xuất quà” và “suất quà” thì từ “suất quà” là từ viết đúng chính tả và có ý nghĩa. Nó có nghĩa là một phần quà đã được chuẩn bị trước đó, có thể có giá trị lớn hoặc nhỏ, về mặt vật chất hoặc tinh thần mang giá trị hỗ trợ.

Nguyên nhân dẫn đến việc nhầm lẫn “suất” hay “xuất”

Có nhiều nguyên nhân khiến cho mọi người mắc phải sai lầm về chính tả, nhưng trong số đó, có hai nguyên nhân chính dẫn đến sự việc đáng tiếc này.

Để tránh bị sai chính tả, có những chú ý quan trọng mà mọi người cần lưu ý:

Cả hai từ suất hay xuất đều có ý nghĩa. Bạn cần lưu ý hiểu đúng nghĩa để sử dụng trong các trường hợp cụ thể nhé!

Xác xuất/sác suất/sác xuất - xác suất

Theo các từ điển, chỉ có từ “xác suất” (danh từ) để chỉ số đo phần chắc của một biến cố ngẫu nhiên (ví dụ: Kiểm tra xác suất; xác suất trúng thưởng không cao).

Còn các từ “xác xuất”, “sác suất” hay “sác xuất” đều không có nghĩa.

Xuất học bổng hay suất học bổng?

“Suất học bổng” là từ viết đúng chính tả. Nó cũng khá giống với nghĩa “suất quà”, một phần quà, phần thưởng mà bạn nhận được nhưng thường có giá trị lớn hơn. Còn “xuất học bổng” là từ viết sai chính tả và không có nghĩa.

“Đột xuất” là một tính từ, được sử dụng để mô tả một sự kiện xảy ra bất ngờ mà không có sự chuẩn bị hay tính toán trước. Ví dụ như: đột xuất trời mưa, đột xuất thầy giáo xuất hiện, bài kiểm tra đột xuất,... Một số từ đồng nghĩa với đột xuất có thể kể đến như: Đột nhiên, đột ngột,...

Ngược lại, đột suất là một cụm từ không có ý nghĩa trong tiếng Việt, không xuất hiện và không được công nhận trong việc sử dụng ngôn ngữ nói và viết.

Như vậy, có thể kết luận rằng "đột xuất" là từ đúng chính tả, trong khi "đột suất" là một sai lầm chính tả.

“Năng suất” là một danh từ, dùng để mô tả hiệu suất của lao động trong quá trình sản xuất và làm việc, được đánh giá thông qua số lượng sản phẩm hoặc khối lượng công việc thực hiện trong một đơn vị thời gian cụ thể (ví dụ: Trả công theo năng suất lao động; tăng cường năng suất hoạt động của máy).

Ngoài ra, nó cũng áp dụng cho việc đo lường sản lượng đạt được trên một đơn vị diện tích trong một khoảng thời gian nhất định (ví dụ: Giống mía để đạt năng suất cao).

Ngược lại, từ "năng xuất" không mang ý nghĩa hay ứng dụng cụ thể nào.

"Sơ" có thể hiểu là sơ sót, thiếu sót. "Suất" có nghĩa là phần chia cho từng người theo mức đã định. Ví dụ: suất cơm (khẩu phần cơm đã được chia từ trước), suất học bổng (khoản tiền được cấp cho một học sinh, sinh viên,…), suất đất (phần đất được chia cho một người),…

Khi ghép hai từ này với nhau thành "sơ suất" có nghĩa là không cẩn thận, không chú ý đúng mức để có sai sót. Một số từ đồng nghĩa với sơ suất là: sơ sẩy, sơ sểnh, sơ ý.

Ngược lại, khi ghép 2 từ sơ và xuất theo ý nghĩa mà Chanh Tươi Review đã trình bày ở đầu bài thì nó tạo thành một từ không có ý nghĩa.

Như vậy, sơ suất là từ viết đúng chính tả và có ý nghĩa.

"Sản" (động từ) là "làm sinh ra"; "xuất" là "ra". Do đó, từ "sản xuất" (động từ) có nghĩa là tạo ra của cải vật chất nói chung (ví dụ: Sản xuất lương thực); "sản xuất" (danh từ) để chỉ hoạt động tạo ra vật phẩm cho xã hội bằng cách dùng tư liệu lao động tác động vào đối tượng lao động (ví dụ: Sản xuất nông nghiệp).

Còn từ "sản suất" không có nghĩa.